धनगढी । कैलालीलगायत जिल्लाका थारु समुदायले माघी पर्व मनाउने तयारी थालेका छन् । थारुहरूले आफ्नो सबैभन्दा ठूलो चाड माघीलाई यस वर्षको माघको पहिलो दिन धेरै हर्षोल्लासका साथ मनाउँछन्। यो पर्वले थारु समुदायको नयाँ वर्षको शुभारम्भ पनि गर्दछ ।
माघी पर्व आउनुभन्दा एक साता अगावै गाउँलेहरुले माघीको तयारी थालेको कैलारी गाउँपालिका–१ रानामुडाका मनोज चौधरीले बताए । सुँगुरको मासु चाडको लागि आवश्यक चीजहरू मध्ये एक हो। चाडपर्वको कम्तिमा १० दिन अगाडि मासु तयार हुने उनले बताए ।
माघी नजिएकाले थारु बस्तीमा अहिले दाउरा सङ्कलन, पात टिपेर दुनाटपरी बनाउने, कुटानी पिसानीलगायतका कार्य धमाधम भइरहेका छन् । यतिखेर गाउँगाउँमा रातभर आगो बाल्ने चलन अनुसार दाउरा सङ्कलन, धान, चामल कूटानपिसान, जाँड बनाउने र अन्य खानाका परिकारको चाँजोपाजो मिलाउन थारु समुदायका महिला व्यस्त छन् । माछा मार्ने, ढिर्की, रोटी पकाउने, अनदीको विशेष झोल, (जाँड)अनदीको रोटी, भातलगायत विशेष मीठा मीठापरिकारको जोहो माघमा गर्ने चलन छ ।
मानिसहरु अहिले चाडपर्वको तयारीमा जुटेसँगै थारु बस्तीमा माघी पर्वसँग सम्बन्धित गीतहरु सुनिन थालेका छन् । मानिसहरु साल रुखको पात संकलन गरेर दुना र टपरी नामक पातको थाली बनाउन पनि व्यस्त छन् ।
थारुहरूको परम्परागत खाद्य पदार्थ ढिकरी चाडपर्वको लागि आवश्यक छ । यो चामलको पिठोबाट बनाइन्छ। अहिले मानिसहरु ढिकरी बनाउन चामल पिसिरहेका छन्, मोहनपुरकी फुलरानीदेवी चौधरीले बताइन् । “गाउँमा मानिसहरूले चाडपर्वका लागि आवश्यक सामग्रीको प्रबन्ध गर्न थालेका छन्,” उनले थपे।
पुस महिनाको अन्तिम दिनदेखि तीन दिनसम्म थारुहरूले माघी पर्व मनाउने गर्छन् । पहिलो दिन मासु, भात र अन्य स्वादिष्ट खानेकुरा खान्छन् ।
पर्वको दोस्रो दिनको मुख्य दिनलाई ‘लहान’ भनिन्छ । मानिसहरु बिहान पोखरी, ताल र खोलामा नुहाउने र जेष्ठ नागरिकबाट आशीर्वाद लिन्छन् । उनीहरु एक अर्कालाई शुभकामना आदानप्रदान गर्दै ढिकरी, मासु र अन्य खानेकुरा खान्छन् ।
उनीहरुले नयाँ वर्षको दिनमा नराम्रो बानी त्याग्ने प्रतिबद्धता पनि गर्छन्। पर्वको तेस्रो दिन घर–परिवार र समाजमा ‘खोजनीबोजनी’ मनाउने गर्छन् । यस दिन समुदायले एक वर्षको अवधिका लागि गाउँपालिका, पुजारी, हुलाक, पहरेदार र घरका अगुवाहरू छान्ने गर्दछ ।
पर्वको धार्मिक र सामाजिक महत्व छ । यो पर्व एक अवसर हो जब पहिलेका कमैयाहरू (बन्धित मजदुरहरू) चाड मनाउन स्वतन्त्र हुन्थ्यो। यो पर्व मनाउन विदेशमा रहेका मानिस पनि नेपाल फर्किने धनगढी उपमहानगरपालिकाको मुक्त कमैयाको बस्ती बसन्त टोलका जलुराम चौधरीले बताए ।
